In Frankrijk lijkt op het eerste gezicht alles onder controle. De straten van Parijs bruisen, de winkels zijn gevuld met kooplustige klanten en het lijkt of de Franse economie zichzelf prima staande houdt. Maar onder deze ogenschijnlijke rust gaat een groeiend probleem schuil: consumentenschulden. Steeds meer Fransen raken in de knel door leningen, achterstallige betalingen en een levensstijl die soms duurder is dan men zich kan permitteren. Hoe is dit punt bereikt, en wat doet Frankrijk eraan?
Consumentenschuld is in Frankrijk niet zo zichtbaar als in sommige andere landen. Er wordt minder met creditcards gewerkt, en men houdt liever vast aan het traditionele idee van zuinigheid. Toch blijkt uit recente cijfers van de Banque de France dat miljoenen Fransen kampen met betalingsachterstanden. Van openstaande rekeningen tot winkelkredieten: schulden stapelen zich langzaam op, vooral bij huishoudens met lage of middeninkomens.
Een belangrijke factor in de toename van schulden is de beschikbaarheid van snelle leningen. Winkels, webshops en kredietverstrekkers bieden aantrekkelijke financieringsopties aan. “Betaal in drie termijnen zonder rente” klinkt onschuldig, maar voor wie meerdere van dit soort leningen afsluit, kan het totaalbedrag flink oplopen. Vooral jongvolwassenen en gepensioneerden lopen hierbij risico. Zij hebben vaak een beperkt inkomen, maar toch behoefte aan comfort of sociale status.
Frankrijk kent al sinds 1989 een wet genaamd de “Loi Neiertz”, speciaal ontworpen om overmatige schuldenlast te voorkomen. Deze wet stelt regels voor verantwoord lenen en biedt consumenten de mogelijkheid om bescherming te zoeken bij een speciale commissie voor overmatige schulden. In elk departement van Frankrijk kunnen mensen zich tot zo’n commissie wenden als ze financieel vastlopen. Jaarlijks worden er tienduizenden dossiers ingediend.
Deze commissies bekijken of mensen hun schulden kunnen herstructureren. In sommige gevallen worden schulden tijdelijk opgeschort of zelfs gedeeltelijk kwijtgescholden. Het doel is niet alleen om mensen te helpen, maar ook om ze weer financieel zelfstandig te maken. Toch blijkt de stap naar zo’n commissie voor veel mensen groot. Schaamte en onwetendheid zorgen ervoor dat men vaak te lang wacht.
De Franse overheid erkent het probleem en probeert op meerdere manieren in te grijpen. Zo worden banken en kredietverstrekkers verplicht om vooraf goed te checken of iemand in staat is om terug te betalen. Reclames voor leningen mogen niet misleidend zijn en moeten duidelijke informatie bevatten. Bovendien worden consumenten aangemoedigd om gebruik te maken van budgetadvies en financiële educatie, vooral via lokale instanties en verenigingen.
Toch blijft het systeem kwetsbaar. De groei van online aankopen, in combinatie met digitale kredietmogelijkheden, maakt het makkelijker dan ooit om in de schulden te raken. Een klik op een knop en een paar dagen later staat het product voor de deur, terwijl de afbetaling maanden duurt. Platforms die gespreid betalen aanbieden, zijn populair, maar weinig gebruikers lezen de voorwaarden goed door.
Ook culturele factoren spelen mee. In Frankrijk hecht men veel waarde aan levenskwaliteit. Uit eten, mooie kleding en vakanties maken deel uit van het normale leven, ook voor wie daar financieel eigenlijk weinig ruimte voor heeft. Dat leidt tot situaties waarin men liever leent dan zich beperkingen oplegt. De sociale druk om mee te doen aan het goede leven is voelbaar, vooral in stedelijke gebieden.
Banken proberen inmiddels meer begeleiding te bieden aan klanten met betalingsproblemen. Via apps en persoonlijke adviseurs krijgen klanten inzicht in hun uitgaven en eventuele risico’s. Toch blijft het vaak reactief: pas wanneer iemand rood staat of een betaling mist, komt er actie. Voorkomen blijft moeilijk, zeker als mensen zelf niet inzien dat ze in de gevarenzone zitten.
Schuldhulpverlening in Frankrijk is in de afgelopen jaren iets toegankelijker geworden. Er zijn speciale hulplijnen, online tools en gemeentelijke diensten waar mensen terechtkunnen voor advies. Ook scholen besteden tegenwoordig aandacht aan financiële opvoeding, in de hoop dat toekomstige generaties beter omgaan met geld. Maar zolang consumptie wordt gestimuleerd, blijft het een lastig evenwicht.
In sommige regio’s van Frankrijk is het probleem groter dan elders. Vooral in voormalige industriële gebieden, waar de werkloosheid hoog is, zijn huishoudens kwetsbaar. Hier leidt schuldenproblematiek soms tot sociale uitsluiting en psychische klachten. Lokale initiatieven proberen met workshops en persoonlijke begeleiding mensen weer grip op hun financiën te geven, vaak met wisselend succes.
Wat opvalt, is dat het publieke debat over consumentenschulden in Frankrijk nauwelijks wordt gevoerd. Anders dan bij grote thema’s als klimaat of onderwijs, blijft dit onderwerp vaak onbesproken. Misschien omdat het te pijnlijk is, of te alledaags. Maar ondertussen groeit de groep mensen die leeft van maand tot maand, met steeds minder marge.
Toekomstgericht overweegt de Franse regering nieuwe maatregelen. Denk aan het verplicht vermelden van maandlasten bij elk kredietaanbod, of aan strengere regulering van online betaalplatforms. Ook wordt er gekeken naar betere samenwerking tussen gemeenten, sociale diensten en banken. Preventie wordt daarbij gezien als het sleutelwoord.
Frankrijk staat voor de uitdaging om het evenwicht te vinden tussen vrijheid en verantwoordelijkheid. Consumenten moeten kunnen kiezen, maar ook beschermd worden. De kunst is om verleiding niet de overhand te laten krijgen. Want financiële onafhankelijkheid is een basis voor persoonlijke vrijheid, en dat blijft voor elke Fransman een belangrijk goed.
Herken jij dit soort situaties ook in jouw omgeving? Wat zou volgens jou helpen om schulden te voorkomen? Laat hieronder je mening achter!
