In Frankrijk wordt er steeds meer gepraat over schulden, al blijft het onderwerp voor velen ongemakkelijk. Jarenlang werd het gezien als iets waar je liever over zweeg. Maar de cijfers liegen er niet om: steeds meer Fransen kampen met schulden. Dat roept de vraag op hoe Frankrijk met deze ontwikkeling omgaat – maatschappelijk, economisch en cultureel.
In tegenstelling tot sommige andere Europese landen, waar schulden vaak als een rationeel financieel instrument worden gezien, blijft er in Frankrijk een zekere gêne bestaan rondom het maken van schulden. Zeker onder oudere generaties heerst het idee dat schulden een persoonlijke mislukking betekenen. Deze culturele gevoeligheid maakt dat mensen hun financiële problemen lang verbergen, wat de situatie juist erger maakt.
Toch zien we een kentering. Jongere Fransen, opgegroeid met online winkelen, creditcards en flexibel werk, kijken anders naar geld. Zij ervaren minder schaamte over het hebben van schulden. Tegelijkertijd komen zij sneller in de problemen, doordat hun inkomens onregelmatig zijn en vaste banen minder vanzelfsprekend zijn geworden. Flexcontracten, freelance-opdrachten en tijdelijke arbeid maken het lastiger om financiële stabiliteit op te bouwen.
De coronacrisis heeft de situatie verscherpt. In 2020 en 2021 zagen Franse hulporganisaties het aantal mensen dat zich meldde met schuldenproblematiek fors toenemen. Mensen die voorheen goed rondkwamen, raakten plots werkloos of verloren opdrachten. Dit leidde tot een stijging van betalingsachterstanden op huur, energierekeningen en leningen.
De Franse overheid probeert deze trend te keren met gerichte programma’s. Zo is er het Plan de lutte contre le surendettement, een nationaal actieplan om overmatige schuldenlast te bestrijden. Burgers kunnen via de Banque de France een verzoek tot schuldsanering indienen. Dit systeem, hoewel soms traag, biedt mensen de kans om opnieuw te beginnen. In 2023 maakten ruim 120.000 Fransen hiervan gebruik.
Wat opvalt, is dat er langzaam maar zeker meer openheid komt over schulden. Publieke campagnes proberen het stigma te verminderen. Tv-programma’s, documentaires en online platforms laten mensen aan het woord die vertellen over hun financiële strijd. Niet als waarschuwing, maar als menselijk verhaal. Deze aanpak werkt: er ontstaat herkenning, begrip en bereidheid om hulp te zoeken.
Ook scholen spelen een steeds belangrijkere rol. Steeds meer middelbare scholen bieden basislessen financiële geletterdheid aan. Leerlingen leren over rente, vaste lasten, sparen en lenen. Deze educatieve aanpak is nog niet overal standaard, maar wordt als veelbelovend gezien. Jongeren die financieel bewust zijn, maken later minder snel onverstandige keuzes.
Op economisch vlak blijft de Franse consumptie sterk afhankelijk van krediet. Veel aankopen – van meubels tot auto’s – worden gefinancierd via afbetalingsregelingen. De populariteit van zogeheten crédit renouvelable (doorlopend krediet) is groot, maar brengt ook risico’s met zich mee. De rentepercentages zijn vaak hoog en de aflossingstermijnen onduidelijk, waardoor mensen ongemerkt dieper in de schulden raken.
De Franse wetgever heeft inmiddels strengere regels ingesteld. Kredietverstrekkers moeten sinds enkele jaren duidelijker communiceren over kosten en looptijden. Daarnaast is er toezicht van de Autorité de contrôle prudentiel et de résolution (ACPR), die misstanden opspoort en boetes kan opleggen. Toch blijft het voor consumenten lastig om door de bomen het bos te zien.
Een groeiende rol is weggelegd voor non-profitorganisaties die mensen met schulden begeleiden. Zij bieden budgetcoaching, juridische hulp en psychologische ondersteuning. Hun werk is onmisbaar, vooral voor huishoudens met lage inkomens of complexe situaties. Zij zien in de praktijk hoe schaamte en stress elkaar versterken, en proberen dat patroon te doorbreken.
In de politiek klinkt ook steeds vaker de roep om structurele oplossingen. Denk aan betere regulering van de kredietmarkt, ruimere toegang tot sociale hulp en een eenvoudiger systeem voor schuldsanering. Er wordt zelfs gesproken over het invoeren van een basiskennis-test voordat iemand een lening mag afsluiten. Of dat haalbaar is, valt nog te bezien.
Een ander interessant aspect is de invloed van technologie. Fintech-bedrijven bieden nieuwe manieren om uitgaven te volgen, schulden te beheren en hulp te zoeken. Apps die je waarschuwen als je te veel uitgeeft, of je automatisch helpen sparen, winnen terrein in Frankrijk. Ze maken het makkelijker om grip te houden op geld – en om op tijd in te grijpen.
Toch blijft de belangrijkste stap: durven praten. Zolang schulden worden gezien als iets dat je verzwijgt, blijft het probleem onder de oppervlakte. Door het gesprek aan te gaan, ontstaat ruimte voor oplossingen. En precies daar lijkt Frankrijk langzaam naartoe te bewegen.
Wat denk jij: moet er meer worden gedaan om schulden bespreekbaar te maken? Of ligt de verantwoordelijkheid toch vooral bij de burger zelf? Reageer gerust hieronder en deel het artikel met anderen.
