Frankrijk staat bekend om zijn rijke cultuur, zijn gastronomie en zijn prachtige landschappen. Maar achter deze aantrekkelijke façade speelt zich een complex financieel verhaal af. De Franse staatsschuld is al jaren onderwerp van discussie. Toch is schulden maken in Frankrijk niet altijd negatief gezien. Het hoort, op zijn eigen manier, bij het systeem. In dit artikel kijken we naar de Franse schuldcultuur, van overheidsbeleid tot consumentengedrag, en hoe dit in verhouding staat tot andere landen.
De Franse overheid heeft een geschiedenis van hoge publieke uitgaven. Het sociale systeem is royaal: van uitgebreide gezondheidszorg tot genereuze pensioenen en werkloosheidsuitkeringen. Om dit alles te financieren, leent de staat fors. De Franse staatsschuld ligt ruim boven de 110% van het bruto binnenlands product. Toch lijkt dat in Frankrijk nauwelijks tot paniek te leiden. Waar andere landen bezuinigen, blijft Frankrijk investeren.
Die houding komt voort uit een diepgeworteld geloof in de staat als beschermer. In Frankrijk is de overheid niet zomaar een uitvoerend orgaan. Ze is een actieve speler in het leven van burgers. Als er financiële problemen zijn, wordt er niet meteen naar bezuinigingen gegrepen, maar naar manieren om burgers te ontzien. Dat leidt tot een politieke cultuur waarin schulden eerder worden gezien als een middel dan als een last.
Niet alleen de overheid gaat vrij soepel om met schulden. Ook Franse huishoudens hebben een opvallende houding tegenover lenen. Veel Fransen zien schulden niet als iets negatiefs, maar als een manier om vooruit te komen. Studies tonen aan dat het aangaan van een lening voor een woning of studie als normaal wordt gezien. Krediet voor consumptieve bestedingen is eveneens ingeburgerd, al blijft het gemiddeld schuldbedrag per huishouden lager dan in sommige andere Europese landen.
Wat opvalt is dat er in Frankrijk relatief weinig schaamte is rondom schulden. In Nederland of Duitsland heerst vaak een gevoel van mislukking als iemand diep in het rood staat. In Frankrijk is men eerder pragmatisch. Dat betekent overigens niet dat er geen problemen zijn. Ook hier komen mensen in de knel. Toch is de toon anders. Hulpverlening richt zich minder op schuldafschrikking en meer op stabilisatie.
Een belangrijk verschil zit in de manier waarop Frankrijk omgaat met jongeren en studieleningen. In tegenstelling tot bijvoorbeeld de Verenigde Staten of het Verenigd Koninkrijk, zijn studiekosten in Frankrijk laag. De meeste studenten hoeven zich geen grote schulden op de hals te halen. Het Franse hoger onderwijs wordt grotendeels gefinancierd door de staat, wat voorkomt dat jongeren hun loopbaan met een zware schuldenlast beginnen.
Wat betreft het midden- en kleinbedrijf is de situatie dubbel. Veel Franse ondernemers maken gebruik van leningen om te groeien, maar klagen tegelijkertijd over de bureaucratie en strikte regels bij het verkrijgen van krediet. Banken stellen zich behoudend op, zeker na economische schokken zoals de coronacrisis. De Franse overheid heeft daarentegen diverse garantieregelingen opgetuigd om ondernemerschap te stimuleren.
Toch kent Frankrijk ook zijn grenzen. De Europese Unie kijkt kritisch mee naar het begrotingstekort. De zogenaamde 3%-norm – die bepaalt dat het begrotingstekort niet hoger mag zijn dan 3% van het bbp – is regelmatig overschreden. Hoewel boetes zelden volgen, blijft het een punt van discussie in Brussel. Tegelijkertijd probeert Frankrijk de balans te vinden tussen hervormingen en het beschermen van sociale verworvenheden.
Er zijn ook stemmen die oproepen tot een andere aanpak. Sommige economen pleiten voor meer discipline en structurele hervormingen. Ze wijzen op de vergrijzing, de druk op de zorg en het pensioenstelsel als toekomstige risico’s. Anderen geloven juist dat investeringen nodig zijn om innovatie en duurzaamheid te stimuleren, ook als dat betekent dat de staatsschuld verder oploopt.
Een interessant fenomeen is de toename van financiële educatie. Steeds meer Franse jongeren leren op school over geld, rente en schulden. Daarmee probeert men toekomstige generaties bewuster te maken van financiële keuzes. Ook op televisie en sociale media verschijnen programma’s en campagnes over verstandig lenen en sparen.
De Franse cultuur blijft echter doorspekt van vertrouwen in de staat als vangnet. En zolang dat vertrouwen blijft bestaan, zal de tolerantie voor schulden vermoedelijk blijven voortbestaan. Voor buitenstaanders kan dat riskant lijken, maar binnen de Franse context is het logisch. Schulden worden gezien als onderdeel van een groter verhaal: dat van bescherming, solidariteit en vooruitgang.
Samenvattend kunnen we stellen dat Frankrijk zijn eigen weg volgt in de omgang met schulden. Het land kiest voor pragmatiek in plaats van paniek. Die benadering brengt risico’s met zich mee, maar ook stabiliteit en vertrouwen. Of dit op de lange termijn houdbaar is, zal de toekomst uitwijzen.
Wat vind jij van de Franse houding tegenover schulden? Denk je dat Nederland hier iets van kan leren, of juist niet? Laat je mening achter in de reacties!
